Τη δέουσα προσοχή καλεί η Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (ΟΣΦΕ) να δώσουν τόσο το Υπουργείο Υγείας όσο και ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων στο κείμενο προτάσεων της Διεθνούς Φαρμακευτικής Ομοσπονδίας για το θέμα των ελλείψεων φαρμάκων.
Λαμβάνοντας υπόψιν τη συνεχιζόμενη ένταση του προβλήματος των ελλείψεων φαρμάκων, το περιεχόμενο των προτάσεων της Διεθνούς Φαρμακευτικής Ομοσπονδίας (F.I.P.*) αλλά και τη θεσμική σπουδαιότητα που έχουν οι θέσεις της F.I.P., προχώρησε στην επίσημη μετάφραση στα ελληνικά του κειμένου της F.I.P. με τίτλο «Δήλωση Πολιτικής για τις Ελλείψεις Φαρμάκων» και το απέστειλε (τη Δευτέρα 27/3) προς τον Υπουργό Υγείας κ. Θανάση Πλεύρη όσο και στον Πρόεδρο του ΕΟΦ κ. Δημήτρη Φιλίππου κοινοποιώντας το ταυτόχρονα στον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοποιών Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων, τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος, την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας αλλά και την Ένωση Ασθενών Ελλάδος.
Η ΟΣΦΕ θεωρεί ότι θα πρέπει ο Υπουργός Υγείας και ο Πρόεδρος του ΕΟΦ όχι μόνο να δώσουν τη δέουσα προσοχή στο κείμενο αλλά και να το λάβουν υπόψιν στη διαμόρφωση πολιτικών και προτάσεων για την άμβλυνση του προβλήματος των ελλείψεων.
Η Διεθνής Φαρμακευτική Ομοσπονδία (FIP), στην οποία συμμετέχει και η Ο.Σ.Φ.Ε., είναι ο διεθνής φορέας εκπροσώπησης της φαρμακευτικής, των φαρμακευτικών επιστημών και της φαρμακευτικής εκπαίδευσης, αναγνωρισμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και την UNESCO με τους οποίους και συνεργάζεται σε ζητήματα φαρμακευτικής πολιτικής και πολιτικών υγείας.
Οι συνολικά 6 προτάσεις της FIP –οι οποίες και αναλύονται διεξοδικά στο κείμενο της – είναι οι ακόλουθες:
- Κάθε χώρα να καθιερώσει ένα δημόσια προσβάσιμο μέσο για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τις ελλείψεις φαρμάκων.
- Να αναπτυχθεί μια καθολική διαδικασία για τον καθορισμό του καταλόγου των κρίσιμων ή ευάλωτων προϊόντων.
- Όλοι οι προμηθευτές φαρμάκων καλούνται να προχωρήσουν σε ενεργητικές διαδικασίες που διασφαλίζουν τη συνέχεια του εφοδιασμού ποιοτικών φαρμάκων.
- Όλες οι χώρες ενθαρρύνονται να εξαλείψουν τις περιττές διαφοροποιήσεις των ρυθμιστικών πρακτικών τόσο εντός όσο και μεταξύ των χωρών.
- Οι ρυθμιστικοί οργανισμοί φαρμάκων θα πρέπει να συγκεντρώνουν και να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τη ζήτηση και την προσφορά φαρμάκων (και ιδίως βασικών φαρμάκων) εντός της δικαιοδοσίας τους. Οι χώρες που δεν διαθέτουν ρυθμιστικό οργανισμό φαρμάκων θα πρέπει να διερευνήσουν τη δυνατότητα δημιουργίας ενός εθνικού φορέα επιφορτισμένου με αυτό το έργο.
- Όλες οι χώρες ενθαρρύνονται να αναπτύξουν τεκμηριωμένες στρατηγικές μετριασμού του κινδύνου, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν σχέδια έκτακτης ανάγκης, ανάλογα με τις εθνικές τους ανάγκες και τα στρατηγικά αποθέματα ασφαλείας.
Η FIP συστήνει συγκεκριμένα, οι κυβερνήσεις:
- Να αναπτύξουν μηχανισμούς διαπεριφερειακής συνεργασίας για τον καθορισμό των ελλείψεων φαρμάκων με βάση τη διάρκεια της έλλειψης και τις υγειονομικές και οικονομικές επιπτώσεις από την σκοπιά των ασθενών.
- Να διαμορφώσουν πολιτικές σε διαπεριφερειακό επίπεδο (π.χ. Ε.Ε.) που ενθαρρύνουν την παραγωγή APIs και φαρμάκων που σταθερά αναφέρονται ως ελλειπτικά, προκειμένου να αναπτυχθεί ανθεκτικότητα σε περιόδους έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία.
- Να εφαρμόσουν μέτρα για τη διαμόρφωση ενός ρυθμιστικού και οικονομικού πλαισίου που προωθεί τη διαφοροποίηση της παραγωγής APIs, πρώτων υλών και φαρμάκων, προκειμένου να βελτιωθεί η ανθεκτικότητα της αλυσίδας εφοδιασμού και να εξασφαλιστεί ότι όλες οι αγορές, ανεξάρτητα μεγέθους ή πόρων, να είναι σε θέση να παρέχουν στους πολίτες ισότιμη πρόσβαση στα φάρμακα.
- Να αναπτύξουν εναρμονισμένα κριτήρια αναφοράς των ελλείψεων, ώστε να διασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα των εθνικών συστημάτων αναφοράς των ελλείψεων φαρμάκων και η συγκρισιμότητα των δεδομένων, συμπεριλαμβανομένου ενός καταλόγου ελλείψεων και ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης υπαρχόντων και αναμενόμενων ελλείψεων με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών της αλυσίδας εφοδιασμού.
- Να αυξήσουν τη διαφάνεια μέσω της ανάπτυξης ολοκληρωμένων βάσεων δεδομένων για τη δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τις ελλείψεις φαρμάκων, οι οποίες θα είναι προσβάσιμες στο κοινό, καθώς και να ενθαρρύνουν τη δημιουργία μηχανισμών ανταλλαγής δεδομένων. Η διαχείριση αυτών των βάσεων δεδομένων θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από εθνικές και διεθνείς αρχές (προστατεύοντας ευαίσθητα και εμπορικά δεδομένα), αλλά σε συντονισμό με τους ασθενείς, τους επαγγελματίες υγείας και τους ενδιαφερόμενους φορείς της φαρμακευτικής αλυσίδας εφοδιασμού, όπως τα νοσοκομεία, τα φαρμακεία, τις φαρμακαποθήκες και τη φαρμακοβιομηχανία. Οι ασθενείς θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να αναφέρουν τις ελλείψεις φαρμάκων στις αρμόδιες αρχές και θα πρέπει να ενθαρρύνονται να το πράττουν.
- Να διαμορφώσουν πολιτικές που θα εξασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα φαρμάκων για σπάνιες ασθένειες και φαρμάκων με χαμηλά συνταγογραφικά ποσοστά, ιδίως πολιτικές για την προώθηση της προσβασιμότητας σε φάρμακα για παιδιά, με την ανάπτυξη εθνικών ή περιφερειακών καταλόγων βασικών φαρμάκων για παιδιά.
- Να εφαρμόσουν πολιτικές και να νομοθετήσουν εθνικούς νόμους που θα εξισορροπούν με δίκαιο τρόπο τις ανάγκες των ασθενών με τα οικονομικά και υγειονομικά συμφέροντα του κράτους ή του συστήματος υγείας και των φορέων της εφοδιαστικής αλυσίδας.
- Να εφαρμόσουν μέτρα για την άμβλυνση των οικονομικών επιπτώσεων της έλλειψης φαρμάκων στους επαγγελματίες υγείας, στην αλυσίδα εφοδιασμού, στα νοσοκομειακά και κοινοτικά φαρμακεία και στους ασθενείς.
- Να συμπεριληφθούν στις βάσεις δεδομένων για τις ελλείψεις φαρμάκων πληροφορίες σχετικές με τα διαθέσιμα φάρμακα τα οποία εναλλακτικά να μπορούσαν να χορηγηθούν σε περίπτωση έλλειψης ενός φαρμάκου. Οι εναλλακτικές θεραπευτικές λύσεις θα πρέπει να αποφασίζονται από την επιτροπή θεραπευτικών πρωτοκόλλων των κατά τόπους εθνικών αρχών.
- Να συμπεριληφθούν οι φαρμακοποιοί στις επιτροπές διαμόρφωσης των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, στις επιτροπές που καθορίζουν τους καταλόγους βασικών φαρμάκων και τις πολιτικές χρήσης αντιβιοτικών, καθώς και στις επιτροπές που προωθούν την υπεύθυνη χρήση φαρμάκων ή προτείνουν κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείριση των ελλείψεων φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των καταλόγων εναλλακτικών φαρμάκων, όταν είναι απαραίτητο. Η ειδίκευση των φαρμακοποιών θα πρέπει επίσης να ζητείται προ της λήψης αποφάσεων εθνικής πολιτικής για τα φάρμακα (π.χ. πολιτικές περιορισμού του κόστους που μπορεί να επηρεάσουν την πρόσβαση στα φάρμακα).
- Να δοθεί το δικαίωμα στους φαρμακοποιούς να χορηγούν εναλλακτικό φάρμακο αντί του συνταγογραφούμενου φαρμάκου σε περιπτώσεις έλλειψης.
- Να συνδεθεί η βάση δεδομένων για τις ελλείψεις φαρμάκων με τα ηλεκτρονικά συστήματα φακέλων ασθενών και το ηλεκτρονικό σύστημα συνταγογράφησης, παρέχοντας πληροφορίες σχετικά με τις ελλείψεις και τις πιθανές διαθέσιμες θεραπευτικές εναλλακτικές λύσεις. Αυτό θα πρέπει να γίνεται με αυστηρή τήρηση των κανονισμών προστασίας προσωπικών και εμπορικών δεδομένων.
- Να προωθηθούν περαιτέρω μελέτες για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων που θεσπίστηκαν για την αντιμετώπιση των ελλείψεων φαρμάκων.
Συστάσεις προς τους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα εφοδιασμού φορείς
Εκτός από τις συστάσεις της προς τις κυβερνήσεις η FIP κάνει και συγκεκριμένες συστάσεις προς τους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα εφοδιασμού, φορείς. Συνιστά συγκεκριμένα:
- Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού (φαρμακοβιομηχανία, παράλληλοι έμποροι, χονδρέμποροι φαρμάκων, νοσοκομειακά και κοινοτικά φαρμακεία) να συνεργάζονται για την ανάπτυξη και τη βελτίωση των συστημάτων αναφοράς ελλείψεων φαρμάκων, προκειμένου έγκαιρα να ανταλλάσσουν πληροφορίες που διασφαλίζουν διαφάνεια σε πιθανά προβλήματα μη διαθεσιμότητας φαρμάκων.
- Οι φαρμακοβιομηχανίες να ενσωματώσουν σχέδια δράσης και μέτρα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα διαχέουν πληροφορίες στους εμπόρους του παράλληλου εμπορίου, στους χονδρέμπορους φαρμάκων, καθώς και στα νοσοκομειακά και κοινοτικά φαρμακεία όταν υπάρχουν προβλήματα παραγωγής, ανησυχίες για την ποιότητα, αλλαγές στη σύνθεση του προϊόντος και σε ανάλογες άλλες περιπτώσεις.
- Οι φαρμακοβιομηχανίες να διασφαλίζουν τη συνεχή προμήθεια φαρμάκων λαμβάνοντας υπόψη την ισορροπία μεταξύ του ηθικού καθήκοντος της ικανοποίησης των αναγκών των ασθενών και των οικονομικών και χρηματοοικονομικών αποφάσεων.
- Οι προμηθευτές να διασφαλίζουν ότι δεν αναλαμβάνεται καμία ενέργεια που θα μπορούσε να επιδεινώσει την έλλειψη φαρμάκων, π.χ. αποθεματοποίηση φαρμάκων ή παραγγελία μεγαλύτερου αποθέματος από αυτό που απαιτείται για την κάλυψη της κανονικής ζήτησης.
- Οι φαρμακοποιοί να αυξήσουν τη χρήση προοπτικών αξιολογήσεων κινδύνου για τον μετριασμό των ελλείψεων φαρμάκων.
Σε αυτό το πλαίσιο η FIP και οι Οργανώσεις – μέλη της δεσμεύονται:
- Για την προώθηση της παγκόσμιας χρήσης του ορισμού των ελλείψεων φαρμάκων που περιλαμβάνεται στο παρόν έγγραφο και ενός συνόλου εναρμονισμένων κριτηρίων για την ανίχνευση και την παρακολούθηση των ελλείψεων σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Αυτό θα επιτρέψειτην καλύτερη κατανόηση του προβλήματος σε παγκόσμιο επίπεδο μέσω ακριβέστερων, πιο αξιόπιστων και περισσότερο συγκρίσιμων δεδομένων.
- Για την υποστήριξη ενός ρυθμιστικού πλαισίου και ενός πλαισίου πολιτικών που θα επιτρέπει στους φαρμακοποιούς της αλυσίδας του φαρμάκου να συμβάλουν στον μετριασμό των ελλείψεων και στη διασφάλιση της έγκαιρης πρόσβασης των ασθενών στα φάρμακα.
- Για την διαμόρφωση τεκμηριωμένων κατευθυντήριων οδηγιών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα στοχεύουν στην ανάπτυξη του ρόλου των φαρμακοποιών στην άμβλυνση των επιπτώσεων της έλλειψης φαρμάκων στο νοσοκομειακό και κοινοτικό περιβάλλον.
- Για την προώθηση της συνεργασίας με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας για τον μετριασμό των ελλείψεων και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους στους ασθενείς και στα συστήματα υγείας.
